Bouwen 3.0 - Een sleutelrol voor de boom

Elektriciteit, gas en water. EGW. Ooit was dat een begrip. Eigenlijk werd of wordt niemand er blij van: voor de architect is wat in het bouwjargon ‘de technieken’ wordt genoemd vooral een visueel storende factor, voor de bouwheer is het een steeds hoger oplopende kost waar op het eerste gezicht geen direct voordeel uit te halen valt. Weinig mensen zullen dan ook bij de eerste rondgang door hun nieuwe woning liever bij de nette, vernuftige technische installatie blijven stilstaan dan bij de elegant ingewerkte plinten, de sierlijke binnendeuren of die keuken die elke keer weer een gemeende ‘wow’ ontlokt aan de bezoeker. En toch. Zeker nu de prijs van fossiele brandstoffen ongecontroleerd en onrustwekkend door het dak gaat, verdienen de stiefmoederlijk behandelde technieken meer aandacht dan ooit. En bijgevolg ook budget.

Het is zonneklaar dat een volledig bouwteam nodig is om een woning te bouwen waarin het lichtbeheer, het afstemmen van warmte en koeling, alsook het tracé van water doorheen de woning het resultaat zijn van doordachte keuzes. Goed geplaatste schakelaars, stopcontacten, bewegings- en lichtsensoren: ze vergen stuk voor stuk een architect die van bij de eerste pennenstreek al nadacht over hun subtiele integratie in een visueel rustgevend ontwerp en een bouwteam dat daar mee omkan.

Toegegeven, met de huidige normen voor het isoleren en het luchtdicht maken van nieuwbouwwoningen, is verwarmen niet langer de grootste uitdaging. Door het vloeroppervlak te gebruiken om warmte af te geven, hoeven we lang niet meer zoveel te ‘stoken’ en kan het energieverbruik naar omlaag. Als de oorlog één positief neveneffect heeft, dan is het dat de investeringen in alternatieve energiebronnen eindelijk een ernstige kans krijgen. Er zijn echter nog een paar slimme sprongen te maken, sprongen die we écht wel mogen verwachten en misschien zelfs eisen.

Bomen doen het werk

Veel bouwheren dromen van grote raampartijen, maar onze grillige tot bloedhete zomers zorgen voor een uitdaging die groter is dan het efficiënt verwarmen van onze woningen met veel glas: ze koel houden. En dat tijdens een steeds langere periode van het jaar. Van ‘bouwen 3.0’ mogen we intussen meer verwachten dan ‘het voldoen aan de norm’. Zo vertrok ABS Bouwteam voor het ontwerp van zijn nieuwe modelwoning in Sint-Denijs-Westrem vanuit de woonkwaliteit zonder daarbij het energievraagstuk uit het oog te verliezen. De inplanting van de woning en de oriëntatie van de raampartijen spelen daarbij een belangrijke rol. Ze kozen ook voor zonnewering die de goedkeuring van de architect geniet daar waar een zuidwestgericht raam waarde toevoegt.

Maar we lieten vooral ook de aanwezige bomen hun werk doen. Iedereen die in de zomer al eens onder een boom tot rust komt, begrijpt hoe belangrijk het is om die bomen tijdens het bouwen zoveel mogelijk te behouden. Er is geen aangenamere schaduw, geen betere zonnewering. Bovendien zorgt de luchtcirculatie van bomen die dichtbij de woning staan, ook voor natuurlijke klimatisatie.

In de nieuwe modelwoning van ABS Bouwteam zweeft de vloerplaat als het ware boven het maaiveld en steunt ze op micropalen zodat de bomen rond de woning geen plaats hoefden te ruimen. Het resultaat is niet alleen visueel spectaculair. Door voor de inplanting en de indeling van de woning rekening te houden met de plek van de bomen en het groen rond de woning kostte het nauwelijks moeite om het perceel bouw- en klimaatklaar te maken. Want een boom is in de zomer van onschatbare waarde voor de binnenhuisbeleving. En in de winter, wanneer het gebladerte weg is, laat de boom licht en warmte binnen. Kortom: een boom is voor een huis wat de schil is voor een sinaasappel. Neem je de schil weg, dan moet je ernstige kosten maken om de sinaasappel goed te houden.

Geometrische warmte

En mocht warmte ondanks alle futureproof inspanningen toch nog ‘ongewenst’ de woning binnendringen, dan biedt de aarde alsnog een slimme uitweg. Een geothermische of bodem/water-warmtepomp is niet alleen ontzettend energie-efficiënt, ze biedt ook datgene waar het andere energievormen aan ontbreekt: intelligente opslag. De warmte die in de zomer aan de woning wordt onttrokken, wordt zo diep onder de grond gestockeerd om ze in de winter terug naar boven te halen. Op die manier geniet de woning het hele jaar door van een aangenaam klimaat zonder impact op de schaarse natuurlijke rijkdommen. Want net zoals bomen, zijn ook die van onschatbare waarde.”

Artikel uit ABSOLUUT 24 magazine